.
آتش بند یا فایر استاپ چیست
گسترش آتش می‌تواند با تقسیم کردن ساختمان به بخش‌های کوچک و استفاده از آتش بند متوقف گردد. دیوارها و یا کف‌های ساخته شده از مواد مقاوم در برابر آتش، جداکننده‌ی این قسمت‌ها از یکدیگر می‌باشند و باعث جلوگیری از سرایت آتش می‌گردند.
مقاومت یک سازه در برابر آتش نشان دهنده‌ی این موارد می‌باشد:
• مقاومت در برابر فروریزش
• مقاومت در برابر نفوذ آتش
• مقاومت در برابر انتقال حرارت موجود
جهت اطمینان از مقاومت اتصالات در برابر آتش باید مراقبت‌های لازم را به عمل آورد.
اتصالات بین اعضای جداکننده‌ی آتش مانند دیوارها و کف‌ها باید به درستی عایق بندی گردند تا مقاومت سازه حفظ گردد؛ و بازشوها مانند لوله‌ها، تاسیسات، داکت‌ها و … باید در حد امکان اندک و کوچک باشند تا خللی در مقاومت سازه در برابر آتش ایجاد نکنند
آتش بندها سیستم‌های محافظت در برابر آتش هستند که از اجزای مختلفی ساخته شده و برای عایق بندی بازشوها و اتصالات در محل‌های مقاوم در برابر آتش به کار می‌روند. آتش بندها برای مقاومت دیوارها و یا کف‌ها در برابر آتش با جلوگیری از گسترش آتش و یا دود از طریق مسدود کردن بازشوها با مواد مقاوم در برابر آتش ساخته شده‌اند.
آتش بندها از نفوذ آتش در راستای قائم یا افقی در دیوارها و کف‌های مقاوم در برابر آتش جلوگیری می‌کنند. در صورت عدم استفاده از این تجهیزات در سازه‌ها، توانایی سازه برای مقاومت در برابر آتش پایین آمده و می‌تواند منجر به گسترش سریع و نامنظم آتش و دود گردد.
مواد آتش بند
این ترکیبات معمولا شامل مواد متورم شونده، ملات‌های سیمانی، سیلیکون، فیبرهای معدنی و ترکیبات لاستیکی هستند.
مصالح آتش بند عبارتند از:
• ملات سیمانی
• ترکیبات گچ
• الیاف شیشه، سنگریزه، خاکستر آتشنشانی، یا محصولات سرامیکی
• ترکیباتی که در برابر حرارت افزیش حجم قابل توجه می‌دهند
• سیستم‌های آتش بند و عایق
ممکن است از مواد دیگری نیز به عنوان آتش بند استفاده شود. ورق‌های کامپوزیت معمولا برای تعمیرات آتش بندهای دیوار مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند با توجه به نوع کاربردشان تغییر داده شوند. هر جا که لوله‌های پلاستیکی درون دیوار یا کف قرار داده می‌شوند و باید عایق بندی گردند، از لوله‌هایی می‌توان در اطراف آن‌ها استفاده کرد که تحت حرارت آتش دچار انبساط گردند. غلاف‌ها نیز لوله‌های فلزی هستند که با مواد منبسط شونده پر شده و لوله‌ها و اتصالات می‌توانند از درون آن‌ها عبور داده شوند.
نگهداری از آتش بند:
آتش بندهای مورد استفاده باید منطبق با شرایط اعلام شده در آیین نامه باشند. اسناد مربوط به ساختمان معمولا شامل محل آتش بندها در ساختمان نیز می‌گردد و معمولا محل قرارگیری و گواهی نامه‌های آن‌ها را شامل می‌شود. با استفاده از این اسناد می‌توان رعایت الزامات مربوط به آتش نشانی را به اثبات رساند. نگهداری و یا تعمیرات غیرمناسب می‌تواند باعث نقض آیین نامه شده و باعث انتقال آتش از محل‌هایی گردد که مطابق با آیین نامه باید جدا باشند.
اسپری‌های ضد آتش:
یکی از بهترین زمان‌ها برای استفاده از اسپری‌های ضد آتش در سازه‌های فولادی، پیش از ساخت پارتیشن‌های داخلی است. در غیر این صورت، ممکن است در عملکرد آن‌ها مشکل ایجاد گردد. آتش بندها باید به سطوح خشک و بدون مانع عامل مقاوم در برابر آتش اعمال گردند. اسپری‌های ضد آتش نمی‌توانند پیش از آتش بندها بر سطوح اعمال گردند؛ زیرا باعث اختلال در چسبندگی مواد آتش بند به سطوح مقاوم در برابر آتش می‌شوند. اسپری کردن مواد ضد آتش به اطراف اتاق بالا ممکن است دیوارها یا اتصالات سقف را که نیاز به آتش بند دارند نیز پوشش دهد. در نتیجه آتش بند در این محل‌ها به خوبی کار نکرده و یکپارچگی مجموعه را از بین می‌برد.
نگهداری مناسب با نصب برچسب‌های حاوی اطلاعات در دو طرف آتش بند افزایش می‌یابد. این برچسب‌ها باید حاوی اطلاعاتی مانند اشاره به فرآیند نصب و تغییرات بعدی در آن‌ها است. این کار نیاز به داشتن اطلاعات مناسب در مورد بازشوهای اتصالات ساختمان و محل نصب هر آتش بند دارد.
دودبند چیست
استفاده از دودبند یکی دیگر از الزاماتی است که به ایمنی بیشتر ساختمان ها می انجامد. با این که شاید با استفاده از آتش بند، دودبند و استفاده از آن بیهوده به نظر برسد، باید نکاتی را مد نظر قرار داد. از جمله این که بسیار مشاهده شده است که با آتش سوزی یک واحد در یک ساختمان چند واحدی، ساختمان های تجاری و …، با وجود این که واحدهای دیگر دچار آتش سوزی نشده اند، به علت انتشار گازهای سمی برای افراد حاضر در آن ها مشکلاتی به وجود آمده است. استفاده از دودبند از پیش آمد چنین رویدادهایی جلوگیری می کند.
در رابطه با استفاده از دودبند ضوابط و توصیه هایی وجود دارد. مثلا در راه پله ها خصوصا راه پله های اضطراری، درب های ورود و خروج و … خصوصا در ساختمان های شلوغ استفاده از مواد دودبند بسیار مورد توصیه قرار گرفته است.
در مورد دودبند کردن ساختمان علاوه بر استفاده از مواد خاص این کار با استفاده از تجهیزات امروزی مانند درب ها و پنجره های دودبند نیز ممکن است.
دودبند راه پله
یکی از الزامات موجود برای سازه هایی که در آن ها از دودبند استفاده می شود، استفاده از دودبند برای راه پله ها و خصوصا راه پله های اضطراری است. یکی از راه کارهایی که برای دودبند کردن راه پله ها به کار می رود استفاده از درب ها و پنجره های دودبند در هر طبقه است. با استفاده از درب های دودبند در طبقات در هنگام آتش سوزی، دود ناشی از آتش وارد راه پله ها نشده و خطر آسیب به قسمت های دیگر ساختمان به حداقل می رسد.
این درب های دودبند به صورت شیشه ای و در ابعاد بزرگ موجود و برای ساختمان های مختلف با کاربری های مختلف قابل اجرا هستند.
قیمت مواد دودبند و آتش بند
از آن جایی که مواد آتش بند و دودبند در داخل کشور تولید نمی شوند و یا میزان تولید آن ها بسیار اندک است، قسمت اعظم این محصولات وارداتی بوده و تولید شرکت هایی چون هیلتی آلمان است. از این رو قیمت این محصولات نسبتا بالا بوده و بعضا متغیر است. برای اطلاع از قیمت این محصولات، مشاوره و همچنین تهیه آن ها می توانید با کارشناسان خانه بتن در تماس باشید.
مواد دودبند و آتش بند هیلتی
آتش بند و دودبندهای تولیدی توسط شرکت هیلتی در مدل های مختلفی تولید و عرضه می شوند که با توجه به نیاز پروژه می توان از آن ها بهره گرفت. از جمله این محصولات عبارتند از:
CP606: این محصول نقش عایق در برابر آتش را ایفا می کند و در محل اتصالات از آن استفاده می شود. جنس آن از مواد اکریلیک با پایه آب است. می تواند به عنوان عایق آتش، دود و گازهای سمی مورد استفاده قرار بگیرد. قابلیت رنگ آمیزی داشته و با توجه خواص مناسب آن به خوبی به محیط اطراف اتصال پیدا می کند.
از این ماده در محل های مختلفی همچون محل عبور تاسیساتی چون کابل ها و لوله ها، اتصالات دیوارها و سقف ها؛ در سازه های بنایی، بتنی و فولادی استفاده می شود.
CP670: این محصول نیز نقش عایق در برابر آتش را دارد و کیفیت آن به گونه ای است که برای تاسیسات از جمله کابل ها، لوله ها و … می توان از آن استفاده نمود. این ماده به سرعت خشک شده و آماده اجرای رنگ بر روی آن می شود. با توجه به خواص مناسب آن سطح نهایی ایجاد شده می تواند تا میزان ۳۰% نازک تر باشد.
این ماده برای بازشوهای بزرگ بسیار مناسب است و در محل عبور تاسیسات از آن استفاده می شود.
ضوابط مربوط به استفاده از آتش بند ها
در ارتباط با آتش بندها، لزوم و چگونگی استفاده از آن ها ضوابط مختلفی توسط سازمان های مختلفی تدوین شده است. در رابطه با ضوابط موجود اطلاع از موارد زیر می تواند مفید باشد.
کاربردهای آتش بند
آتش بندها در موارد زیر کاربرد دارند:
سوراخ‌های الکتریکی، مکانیکی و سازه‌ای
بازشوهای سوراخ نشده (مثلا بازشوهایی که برای استفاده در آینده در نظر گرفته شده‌اند.)
اتصالات تحت کنترل در دیوارها و کف‌های مقاوم در برابر آتش
اتصالاتی که بین دیوارها و کف‌های مقاوم در برابر آتش قرار می‌گیرند.
اتصالات بالی دیوار، که دیوارهای غیر باربر به کف‌ها متصل می‌گردند.
کاربرد آتش بند در بازشوهای جدید
گاهی اوقات ممکن است نصب کابل‌های برقی یا سیستم‌های مکانیکی جدید درون سوراخ‌هایی از میان محل‌های قرارگیری آتش بندها مورد نیاز باشد. در این موارد، آتش بندها مجددا باز می‌شوند. برای حفظ نقشه‌ی اصلی محافظت در برابر آتش، این بازشوها که درون آتش بندها ایجاد شده‌اند باید با الزاماتی که آتش بندها بر اساس آن‌ها قرار گرفته‌اند، منطبق باشند.
رتبه بندی ساختمان ها:
مصالح سازنده‌ی آتش بندها خودشان دارای رتبه بندی نیستند. ولی براساس نحوه‌ی آرایششان در یک مورد خاص (مثلا یک لوله یا کابل)، نفوذشان در دیوار یا سقف و ویژگی‌های سازه به خود رتبه بندی اختصاص می‌دهند. یک آتش بند لوله با رتبه بندی ۲ ساعته می‌تواند شامل یک لایه پوشش بر روی یک لایه عایق باشد. ترتیب مواد و نه پوشش روی آن‌ها مشخص کننده‌ی ۲ ساعت می‌باشد.
قوانین و مقررات استفاده از آتش بندها
زمانی که مشخصات نصبی با گواهی‌های ارائه شده مطابقت ندارد، ممکن است مقاومت سازه برابر آتش کم‌تر از میزان انتظار باشد. زمانی که بررسی میزان مقاومت سازه برابر آتش کار دشواری است، معمولا مقدار آن را برابر صفر در نظر می‌گیرند و نقشه مقاومت سازه در برابر آتش اصلاح می‌گردد. هر بازشو در یک دیوار یا کف مقاوم در برابر آتش باید دارای گواهی باشد. این گواهی‌ها دارای انواع مختلفی بوده و باید مطابق با آیین نامه‌ای باشد که مقاوم سازی سازه در برابر آتش بر اساس آن صورت گرفته است. آتش بندها باید هر چند وقت یک بار مورد بازرسی قرار گرفته و تعمیر و نگهداری آن‌ها باید با دقت انجام گردد.
آتش بند ناکافی:
• ساختمان‌های بدون آتش بند:
معمولا سازه‌های قدیمی دارای آتش بند نیستند. با این حال در صورت لزوم یک بررسی کامل می‌تواند مشخص کننده‌ی تمام المان‌های مقاوم در برابر آتش و میزان مقاومت هر یک از آن‌ها باشد.
• اقدامات ثبت نشده:
آتش بندهایی که توسط پیمانکاران و یا مدیریت ساختمان نصب شده و لیست نشده‌اند، معمولا مقاومت کافی برای برآورده کردن ضوابط آیین نامه را ندارند. این تجهیزات معمولا کوتاه مدت بوده و هزینه‌ی آن‌ها نیز پایین است. یک اشتباه رایج لیست کردن مواردی است که اساسا کاربرد دیگری دارند.
آتش بندها می‌توانند هر سازه‌ای را برای ساکنین آن امن‌تر و میزان خسارات مالی در هنگام آتش سوزی را نیز کاهش دهند. استفاده از آتش بند و دود بندهای مناسب برای دیوارها و کف‌ها، به افزایش زمان تخلیه ساختمان در هنگام آتش سوزی کمک می‌کند. نگهداری صحیح از این آتش بندها و دودبندها نیز آسیب ناشی از آتش را کاهش می‌دهد.
آتش بند یک سیستم محافظت در برابر آتش است که ترک‌ها و سوراخ‌های سازه را با استفاده از مواد ضد حریق می‌پوشاند و از گسترش آتش در فضاها جلوگیری می‌کند. این یک گام مهم در اطمینان یافتن از عدم گسترش آتش و دود در سازه است. بر اساس فضاهای موجود در سازه مواد انواع مختلفی از آتش بندها وجود دارند.
• عایق‌ها:
برای عایق بندی اطراف لوله‌ها و مجراها، نیاز به استفاده از عایق‌های نفوذی است که بتوانند حدود ۲ الی ۴ ساعت در برابر آتش مقاومت کنند. عایق‌های اتصالات برای از بین بردن فضاهای خالی استفاده می‌شوند. این عایق‌ها این قابلیت را دارند که زمانی که آتش به آن‌ها نزدیک شد و یا به آن‌ها رسید دچار انبساط شده و از گسترش آتش و نفوذ آن از طریق روزنه‌ها جلوگیری کنند.
• بالش‌ها:
مصالح دیگری که به عنوان آتش بند مورد استفاده قرار می‌گیرد، خصوصا به صورت موقت در فضاهای خالی، بالش نامیده می‌شود. اگرچه این آتش بند با بالش‌های معمولی تفاوت دارد، خیلی هم با آن متفاوت نیست. این بالش آتش بند توانایی مقاومت در برابر آتش را دارد. این بالش‌ها برای سوراخ‌های دیوارها و کف‌ها برای مقاومت اضافه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آتش بند کردن صحیح و موثر نیازمند دانش کافی از مسائل فنی و استانداردها و همچنین بازرسی صحیح در کارگاه را دارد. خصوصا در مواردی که ایجاد مقاومت در سازه در برابر آتش به مراحل نهایی کار سپرده می‌گردد و یا توسط پیمانکار جز انجام می‌شود. یکپارچگی سیستم‌های آتش بند باید در زمان تعمیرات و یا تغییرات جزئی حفظ شو